Latest update 27 Nisan 2024 - 14:45
07 Ağu 2017 admin Köşe Yazarları, Sürmanşet 0
Türkçe Ses Bilgisi (Fonetik) 3
R sesi
Sürekli bir ünsüzdür. Dilin orta kısmının iki yanı, üst dişlerin iki yanına temas halindeyken dil ucunun üst damağa değdirilerek dil, hava akımıyla titreştirilirken ses dalgalarının çıkarılmasıyla (ses tellerinin titreştirilmesiyle) elde edilir. En yaygın ses eksikliğidir. R sesinin söylenişinde ve y sesinin söylenişinde ağız yapısı aynıdır. R eksikliğini doldurmak için de kullanılır. Y sesi, R sesi için kaynak oluşturur.
AŞAĞIDA ANLATILANLAR AYNA KARŞISINDA YAPILMALIDIR. Çünkü çenenin hiç oynamaması gerekmektedir. Yalnız ve yalnız dil ucu hareket ettirilecektir.
“ya”, “ye”, “yı”, “yi”, “yo”, “yö”, “yu”, “yü” heceleri sırasıyla ayna karşısında söylenir. Ünlü sesin durumuna göre “y” sesinin nasıl değiştiğine dikkat edilir. Ünlü sesler, ünsüz sesleri okutan sesler olduğundan bu değişim bütün ünsüzler için de geçerlidir. Mesela ünsüzün önünde veya arkasında yuvarlak ünlü varsa ünsüzler de dudaklar önde ve yuvarlatılmış haldeyken çıkartılır. Bu özellik çalışmalarda da kullanılacaktır. Önce bir “yyyyyiiiiiii” sesi çıkarılır. Sonra yine “yyyyiiii” denecekmiş gibi hazırlık yapılır, “i” sesi çıkarılmadan “yyyyyyyyyyyyy” ses dizisi çıkarılır. Bu durumda dilin yanları; üst ve alt yan dişlerin arasında, üst yan dişlere baskı yapar halde ve dil ucu serbest durumdadır. Gerçekten böyle olup olmadığını kontrol ediniz. Yine “yyyyy” ses dizisini çıkarırken dil ucu sağa-sola, yukarı-aşağı oynatılır. “yyyy” sesinde kesiklik olmamalıdır. Kesiklik oluyorsa ya abartıya kaçılmıştır ya da ağız veya dil yapısı bozulmuştur. “yyyy” ses dizisinde kesiklik olmayıncaya kadar çalışmaya devam edilir. Ayna karşısında çalışılırsa hatalar daha iyi görünebilir. Buraya kadar herşey yolunda gittiyse veya yoluna girdiyse yine “yyyyy” sesletilir. Bunu yaparken çeşitli yönlere oynatılan dil ucu bu defa yukarı damağa doğru sürüklenerek çıkarılır. Üst damağa hafifce değdiği noktadan itibaren y, r’ye dönüşür. Sesletilen ses dizisi “yyyyyrrr” olur. İşte r’yi çıkarmak bu kadar kolaydır.
Burada dilin üst damağa değdirilirken titreşebilmesi için serbest bırakıldığına (dil kasılmamalıdır) dikkat edilmelidir. Dil ucu üst damağa baskı yapmamalıdır. Aksi takdirde nefes akışı dili titreştiremez. Süreklilik dil ucunun titreşmesiyle buradan sızan ve dilin yanlarından geçen hava ile sağlanır. “Yyyyrrrr” sesi çıkarılmıştır. “Rrrrr” sesindeyken dil ucu geriye doğru çekilirse r’nin giderek kalınlaştığı görülür. Bu özellik kalın ünlülerle çalışılırken kullanılacaktır. R’yi kazanmak bu kadar kolaydır. Sıra alışkanlık haline getirmeye geldi.
NOT: Harflerin Çıkakları kitabından alınmıştır.
21 Oca 2024 0
23 Eki 2023 0
29 Ağu 2023 0
13 Ağu 2023 0
Antalya’da düzenlenen Türkiye Şampiyonası Ulusal Egemenlik Kupası yarışmalarında ok atan Muğla Belediye sporcuları büyük başarı elde etti. Büyükşehir okçularından Hazal […]
Milliyetçi Sol Parti (MİLLİ SOL) Genel Başkanı Hüseyin Alpay el değiştiren belediyelerde işten çıkarmalar yaşandığını ve taşeron işçilere kadro verilmesi […]
Bu yıl havaların erken ısınmasıyla birlikte düğün sezonunun da açılmaya başladığını söyleyen TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken,“Yuva kuracak çiftlerin yaptığı […]
Gergerlioğlu, “9. Yargı Paketi toplumun beklentilerini karşılamalı” DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, TBMM’de yaptığı basın toplantısında 9. Yargı […]
Kocaeli Valiliği tarafından yapılan açıklamada; Gölcük İlçesi İskele yolu mevkiinde sabah saatlerinde akaryakıt yüklü bir tankerin devrilmesi sonucu yakıt […]
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 1001 – ‘Cumhuriyetimizin 100. Yılı Özel Çağrısı’na yapılan başvurular neticesinde destek almaya hak […]
Gergerlioğlu, Dilovası halkını tedirgin eden çevre olayını bakana sordu! DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu Dilovası’ndaki kaçak atık deposunu […]
“Emeklinin ve asgari ücretlinin maaşından çalan hükümet faiz lobisine, saraylara ve yandaşlara aktardığı paraların bedelini yine vatandaşa ödetmeye çalışıyor” diyen […]
DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, İzmit’teki 42 Evler Tren İstasyonu’na giderek açıklamalarda bulundu. 42 Evler istasyonun kaderine terk […]
DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, kötü kokusu ve kirliliğiyle sürekli gündeme gelen Kule Deresi’ni çevre sakinlerine sordu. Kule […]