Kocaeli Okuyor / Anadolu'nun Stratejik Kapısı – ”Göktürk” Lakaplı Sanatçı

”Göktürk” Lakaplı Sanatçı

16 Oca 2019 Konuk Yazar Konuk Yazar, Köşe Yazarları, KÜLTÜR SANAT, Manşet, Sürmanşet 1

Geçen yüzyılın 90’lı yıllarında Türk Dünyasının ünlü aydını TuranYazqan bir resim eserine bakıp çok heyecanlanmış ve eserin muellifini bağrına basıp şöyle

söylemişti: “Sen ilk ve tek ressamsan ki, Mehmet Akif Ersoy’un” İstiklal Marşı’na eser ithaf etmişsin”.

Turan Yazgan Bakü’den gelmiş bu ressamın başka eserleri ile de ilgileniyor ve ona başkanı olduğu Türk Dünyası Araştırma Vakfının öğretmen ve bilim adamları için ayrılmış yatakhanesinde ayrıca bir oda ayırır.

TuranYazqanın dikkatini çeken bu ressam Azerbaycanlı ressam Natig Cemal Afşar idi.

Natig Cemal Afşar Türk dünyasının eski Türkmen-Avşar boyundandır. Onun mensup olduğu efşarlar neslinde hem ressam, hem de askeri çok olmuştur.

Onun dedelerinden biri hacı Zülfü ağa Şirvanşahların sarayında kuyumcu, ressam, minasaz işlemiş, öbür babası ise Şirvan hükümdarı Hüseynqulu Han’ın garnizonun komutanı Kale beyi Meşhedi Samet ismi ile tanınmıştır. Ressamın ailesi ise babası Cemal Salman oğlu ressam-heykeltiraş, ablası Esmira Rehimli ressam, tasarımcıdır

Natig Cemal Afşar 1961 yılında Bakü’de doğdu. E. Ezimzade adına Azerbaycan Devlet Ressamlık okulunu bitirdi. 1986-1992 yıllarında Azerbaycan Sanat Enstitüsü’nde eğitim gördü. Bakü yanı sıra, Rusya’da ve Türkiye’nin İstanbul kentinde kişisel sergileri düzenlendi. Bir takım eserleri Azerbaycan, Türkiye, İran, Almanya, Amerika ve Ukraynada resim koleksiyonlarında saklanır. Esasen yağlı ve sulu boya, heykel ve tiyatro dekorları alanında çalışıyor. Şu anda Savunma Bakanlığı bünyesinde Azerbaycan Harp Tarihi Müzesi elemanıdır.

Ressamın yaratıcılığı farklı konu ve teknikler dizi eserlerden bir koleksiyonudur. Burada Türk halklarının tarihi kimlikleri ön plandadır.İslam felsefesinden kaynaklanan eserleri çok düşündürücüdürse,

Azerbaycan halkının özgürlük-istiklal uğruna mücadelesini yansıtan eserler bir o kadar heyecan vericidir. Ressamın tiyatro ressamlığı ve çeşitli oyunlara çekilmiş skeçler ve Azerbaycan halkının harp tarihine ait işlenmiş eserleri onun yaratıcı palitrasının ne kadar zengin olduğunda n haber verir.

Ressamın atelyesine ayak basan andan sanki başka bir planetə düşürsen.Burdakı eserlerde zaman, mekan kavramlarının sınırları yoktur. Eski Azerbaycanın- Atropatena devletinin ilk hükümdarı Atropati, Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf’u, Avrupa’yı fethetmiş Hun kumandanı Atillanı ve Göktürk serkerdelerini, İran’ı yöneten Türk asıllı Nadir şahı, Şah Abbas’ı, Amerikan caz müzisyenlerinden Bi Bi Kinqi, Luis Amstronqu, Ella Ficeraldı, Vaqif Mustafazadeni bir arada görülebilirsiniz.

İçeri girince kendini adeta savaş, Türk imparatorluklarının döneminde hissediyorsun. Ağaçtan yontma şaman heykelleri ise eski Türklerin inancını yansıtır.

İlginç nokta orasındadır ki, ressam tanınmış kişilerin portrelerini çeken zaman onların yaşadığı dönemin coğrafi, milli ve başka özelliklerini dikkate alıp uygun üst ve baş giysisini, başka aksesuarlarının da verir. Buna da okuduğu kaynaklardan ve tarihçi, etnograf ve arxioloqlar ile beraber fikir alışverişi yaptıktan sonra nail olur.

Türk xalqlarının qehremanlıq destanları, tarihi kimliklerinin etkisi altında yazılmış eserlerini ilk kez gören ünlü şair Halil Rıza ona “Göktürk” lakabı vermişti. Bu eserlerin bünövresinde hun, Türk mitolojisi, mistiki, kozmopolojisi durur. Büyük Turan “silsile eserlerinin en dikkat çekeni İstanbul’un fethi” (2m x 3m) eseridir. Bu eseri ressam universitenin üçüncü sınıf öğrencisi iken çalışmaya başlamış, eserin üzerinde bir yıl gece gündüz çalışmışdır.Yağlı boya ile çekilen bu eserlerden “Ulu Turan,”, “(1,50 x 3m),” İşgal, “(2m x 2,50 ), “Türk hakanlığı,”, “Tanrı dağı, (4m x 3m),” Ergenekon “eserlerini gösterebiliriz.

Ressam İslam mütefekkirlerine adadığı çalışmaları büyük ilgi doğurur.Celaleddin Rumi, Farabi, Attar Nisapuri, Senai Qeznevi, Sixab-Ad-din Sühreverdî ve Nesimi gibi ve bir çok Doğu filozoflarının eserlerine adanan tabloları genellikle yağlı ve sulu boyaile ile işlenmişdir.

İslam felsefesinin etkisi altında yarattığı bu eserler esasen Tebriz minyatür mektebi tarzında yapıldı.

1990 yılları Azerbaycan halkının hayatına, ayrıca sanatçının hayatına birçok değişiklikler getirdi. Ressam gerçekden taraf olduğu milli mücadele hareketini esinlenerek Sovyet komünist rejimi altında ezilen Azerbacan halkının özgürlük-istiklal uğruna mücadelesini yansıtan “20 Ocak”, “Hocalı” triptixi, “Ayağa kalk Azerbaycan”, “Yanan adam”, “Kurt yavrusu”, “Çerçiveden çıkma”, “Feryat”, “Apokalipsis”, “Ümitsizlik”, “Yetim segah”, “Bayatı şiraz”, “Bir hilal uğruna”, “Kurtuluş”, “Esir”, “Zengin ülkenin mutsuz halkı”, “Nuh’un gemisi “vb. yağlı boya ve grafik tekniğinde bir takım eserler yarattı.

Azerbaycan Savunma Bakanlığı 1992 yılında teşekkül bulduktan sonra Azerbaycan Harp Tarihi Müzesi kurulmasına ciddi zorunluluk oluştu. 1992 yılında faaliyete başlayan Azerbaycan Harp Tarihi Müzesi yetenekli ve becerikli genç sanatçıları çalışmaya davet etti. Onların içinde Natig Cemal da vardı. Ressam için dahi kumandanları, harp tarihimizin önemli makamlarını canlandırmak imkanı oluştu.

Ressam bu konuları öğrendikten sonra Vatanımızın kahramanlık tarihini tasviri sanatta yansıtıp dünyaya sergilemek amacı taşıyor. Azerbaycan’ın bağımsızlığa kavuşması onun yaratıcılığında yeni aşama açtı.

O yıllardan başlayarak Savunma Bakanlığı Harp Tarihi Müzesi çalışanı Natig Cemal orada Askeri Ressamlık stüdyosunu kurarak halkının kahramanlık tarihini büyük ilham ve coşqunluqla sanatta yansıtmaya başladı. Ressamın göre Azerbaycan’ın kahramanlıklarla zengin harp tarihi var Ancak bu tarihin qehrmanlıqlarla zengin, henüz öyrenilmemiş çok noktaları var.

Onun İrevan hanı Hüseynqulu Han’a, Gence hükümdarı Cavad Han’ın Rus ordusuna karşı mücadelesine, Alban hükümdarı Cavanşire, Med hükümdarı Kiaksarın savaşına, Şah İsmail’e adadığı tablolar seçilen eserlerdendir.Bele eserlerde ressam bir eserde açıklanan dönemin giyim tarzından tutmuş kullanılan silahlaracan her ayrıntını dikkate alır. Sanatçıya göre personajların birbirlerine ilişkilerini net vermek zordur.

Eserde kahramanın yaşadığı döneme ait giysileri, silahları titizlikle vermek için öncelikle o dönem ayrıntılı incelenmelidir. Tüm bu küçük, ancak önemli detayları kaynaklar bazında netleştirmek gerekir .

Rusya’nın Smolensk şehir İcra Hakimiyeti ve İsrail devletinden yurtdışında çalışmak için gözqamaşdırıcı teklifler gelse de, onun Vatana, doğma halkına olan sonsuz sevgi ve muhabbet duygusu bu adımı atmaya izin vermez. Türkiye halkının “İstiklal Marşına” resim çeken ilk sanatçı olduğu için N.Camala Türkiye vatandaşlığına geçmek hakkında teklif olunsa da o: – “Benim hala Vetende görülmemiş işlerim var kendimi Vetenime hizmet etmek istiyorum!” – diye konumunu belirterek fedakar ressam Bakü’ye dönüyor.

Natig Cemal esasen harp tarihine ait eserler çekse de, onun sanatında minyatür, avangard, mitolojik ve devrimci konularda eserler de görmek mümkündür. Onlar arasında Azerbaycan’ın yakın geçmişinde yaşanan şiddetli olaylar-Karabağ savaşı, Ermeniler tarafından Azerbaycan Türklerine karşı işlenen katliamlar, Hocalı soykırımı gibi olaylar da yer alıyor.