Türkçe Ses Bilgisi (Fonetik) 1

01 Ağu 2017 admin Köşe Yazarları, Manşet, Sürmanşet 0

---

Türkçe Ses Bilgisi (Fonetik) 1

 

 

Ses Bilgisi:

Bir paket lastiği, iki ucundan tutularak gerilip üflenirse tiz bir ses duyulur. İnsan sesi de hemen hemen benzer bir yöntemle elde edilir. Gırtlakta iki adet ses teli vardır. İnsan sesi, bu ses tellerinin titreştirilmesiyle çıkarılır. Normal soluk alıp vermede herhangi bir ses duyulmaz. Çünkü ses telleri birbirinden ayrık konumdadır. Sesin çıkması için ses tellerinin birbirine yaklaştırılarak solunum yolunun daraltılması gerekmektedir. Ses tellerinin birbirine yaklaştırılarak nefes çıkış kanalının daraltılıp sese dönüştürülmesi, refleks hareketlerdendir. Hiç ses çıkaramayan işitme engellilere ses eğitimi yaptırılırken bu hususa dikkat edilmelidir.

Konuşma, boğazdan dışarıya doğru olan hava (nefes) akımının ve/veya ses dalgalarının ağız, dil, burun, dişler, dudaklar ve damaklarla yönlendirilerek çıkarılan anlamlı seslerdir. Bazı kişiler, bazı sesleri yönlendirmeyi bilmemelerinden dolayı ses kayıplarına uğrarlar. Bu ses kayıplarını kazanabilmek için hekimlere başvururlar. Çünkü çıkarılamayan sesler yüzünden alaya alınabilmekte veya aşağılanabilmektedirler. Bu da onlarda kendine güvensizlik başta olmakla birlikte değişik psikolojik sorunlar yaratmaktadır. Ses eksikliklerinin çok büyük bir bölümü dikkat eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bilim adamları insanları üç kategoriye ayırmışlardır. Bir bölümü gördüğünü unutmaz, bir bölümü duyduğunu unutmazken bir bölümü de dokunduğunu unutmamaktadır. Yani insanların dikkatleri çoğunlukla tek yönlüdür. Konuşma öğrenirken önce duyulanlar bellekte tutulur, sonra da nasıl söylendiği ağız yapılarına ve yüzlerde meydana gelen mimiklere dikkat edilerek tekrarlanır. Konuşmayı öğrenebilmek için iki yönlü dikkat gerekmektedir. Çok fazla yinelendiğinden her iki yönden de çoğunluk gerekeni alır. Ancak bazı kişiler, bazı seslerdeki ayrıntıyı kaçırdıklarından başta “r” sesi olmak üzere bazı sesleri çıkaramaz duruma gelirler. Yıllar itibarı ile bu, onlarda alışkanlık haline gelir. İşte asıl zorluk da bu alışkanlığı yenmekte yaşanır.

Türkçe abecede 29 harf varsa da konuşma sesleri çok daha fazladır. Abeceye bağlı kalınarak bu sesler tek tek incelenecektir. Hangi seste eksiklik varsa tamamlanmış olacaktır. Eksikliği gidermek bir dakika bile almayacaktır ama alışkanlığı yenmek çok uzun zaman alacaktır. Eksik sesin çıkarılabilindiği görüldüğünde moralyükseleceğinden bu sorunu aşmak için gerekli çaba esirgenmeyecektir.

Türkçe’nin Ses Özellikleri

Türkçe’nin abecesini 29 harf oluşturur. Konuşmada (İstanbul konuşmasında) ise 53 ses bulunur. Bunların 9’u ünlü sesler, 4’ü yarı ünlü sesler, 20’si ince, 20’si kalın olmak üzere 40’ı ünsüz seslerdir.

Not: Harflerin Çıkakları kitabından alınmıştır.

Türkçe Ses Bilgisi (Fonetik) 1

© Bu yazıdaki bilgilerin tüm telif hakları Kenan Aydın’a ve BMÇ Yayıncılık’a aittir. İzin alınmadan başka yerde kullanılamaz.

 

---

• Aydın, Bilgisi, BMC, Fonetik 1, Kenan, Ses, Türkçe, Yayıncılık

---

---