Latest update 27 Temmuz 2024 - 00:13
13 May 2023 Konuk Yazar Konuk Yazar, Köşe Yazarları, Manşet, Sürmanşet 0
Hilmi Özden
“ Yunus Emre Modern Dünyaya Ne Söyler?” İsimli Makalesinde Mustafa Eren “modernitenin dili akıldır Yunus’un dili gönül dilidir. Yunus varlığa akıl ile değil gönül ile bakar fakat aklı inkâr etmez” demektedir. Eren’in Yunus’un aklı inkar etmediği ise Akl-ı Maaş, Akl-ı Maad ve Akl-ı Kül tespiti ile vurgulanmaktadır. Annemaria Schimmel, Senail Özkan gibi araştırmacıların yanı sıra Batı felsefe düşünürlerinden de bahsederek Jaspers’ sin “eksen çağı” analizinin önemini vurgulamaktadır. Eren’in Yunus düşüncesini açıklarken akıl ve gönül ikilemi algılanıyor gibi görünse de Türk irfanında akıl ve gönül birbirinden ayrı değildir.
Kaşgarlı Mahmut Divan-ı Lügat-it Türk‘te “könğül” kelimesini; “gönül, kalp, yürek; anlayış” (Kaşgarlı Mahmut, Çeviri: Besim Atalay, 1986: 361) olarak özetlemektedir. Hangi yüzyılda bu kavramların (gönül/akıl) birbirinden ayrıldığı bilinmese de Kaşgarlı Mahmut’un bu açıklaması günümüz yazarlarına da ışık olmalıdır. Çünkü akıldan ayrı bir gönül kavramı gerçekçi olamadığı gibi insan zihnini de parçalamaktadır. Hâlbuki iman dâhil hiçbir şey akıl ve zihin dünyasında ısdırap çekilmeden gönül niteliğine kavuşamaz.
Eren’in çalışmasında vurgulamış olduğu Vahdet-i vücûd anlayışı varlığın Birliği düşüncesi bize bunu hatırlatmaktadır. Vahdeti vücûd düşüncesinin felsefî anlamda en geniş yorumlarını yapan Muhiddin Arabî vücut kelimesine verdiği anlamlardan biri “tecrübe” olmaktadır. Bu ise “emek”le insanın düşünce ve vahdete kavuşabileceğini göstermektedir. Aksi halde Vahdeti vücut’u sadece varlığın yahut Tanrı’nın vücudunun birliği şeklinde algılanması halinde insanların bunu hayatlarına ve ruhlarının gelişim süreçlerine aktarabilmeleri mümkün görünmeyecektir. Hâlbuki tecrübe insanların kitaplarda arayıp da bulamadığı ve hayat boyu edindikleriyle bu düşünceyi aşkın bir hale getirmelerinin söz konusu olduğu yaşanmış bir hakikat olacaktır.
“Muhiddin Arabî düşüncesinde kullanmış olduğu kavramlardan Ayn zat, kaynak ve göz anlamlarına; cem toplanma, sentez veya birleşme anlamlarına; vücûd ise varlık, buluş ve tecrübe anlamlarına karşılık gelmektedir. Bu nedenle vücûd “birleşme ve tecrübe gözü” olarak da ifade edilebilir”( Hırtenstein, 2016: 50). Bu çerçeveden baktığımızda Türk tasavvuf düşüncesinde önemli bir yeri olan vahdet-i vücûd” kavramının farklı bakışlarla da yorumlanması gerekmektedir.
Eren’in felsefî bir üslupla Yunus’u çağa okutmak anlamına gelen makalesini herkese tavsiye ederim. İlerleyen dönemde Kaşgarlı Mahmud’un gönül, Muhiddin Arabî’nin vücud kavramlarını daha da açacağı yazılarını da kendisinden beklediğimi ifade etmek isterim. Mustafa Eren gibi mütefekkirlerin sayısı arttıkça “Türk Düşünce Hayatı” zenginleşecektir.
Kaynaklar:
Doç. Dr. Mustafa Eren “ Yunus Emre Modern Dünyaya Ne Söyler?”, I. Uluslararası İslam Kültür Ve Medeniyeti Sempozyumu “Yunus Emre” 10 Temmuz 2021, Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, S. 261-272.
Kaşgarlı Mahmut, Divanü Lûgat-it Türk, Çeviren: Besim Atalay, TTK Basımevi, Cilt: IV, 1986, Ankara.
Stephen Hirtenstein, Hayatı ve Fikriyatıyla -Muhyiddin İbn Arabî, Bir Merhamet Abidesi,
Çeviren: İrfan Kelkitli, Litera Yayıncılık, 2016, İstanbul.
15 May 2024 0
23 Eki 2023 0
29 Ağu 2023 0
04 Haz 2023 0
THY’nin İsmailağa Cemaati’ne Verdiği 17 Milyon Değerindeki Bedava Biletler Vatandaşın Cebinden Çıkıyor! CHP Kocaeli Milletvekili Mühip Kanko, Türkiye Büyük […]
Astronomiden farklı bir alan olan ‘Astroloji’, medya organlarında bazı astrologlar tarafından gülünç hale getiriliyor. Bu durum, astronomiye de zarar veriyor ve astronomlar bu duruma isyan ediyorlar. Televizyon programlarında […]
Kocaeli’nin Yuvacık Barajına giderek açıklamalarda bulunan DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Dr. Ömer Faruk Gergerlioğlu, barajdaki su seviyesinin düştüğünü ve önlemlerin […]
Kocaeli Milletvekili Mühip Kanko’danKuzuyayla’daki Orman Katliamına Sert Tepki! Kocaeli’nin Kuzuyayla bölgesinde yaşanan orman katliamıyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi […]
Gergerlioğlu, “Uygur Türklerini satmanız karşılığında mı bu anlaşma yapıldı?” DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, AK PARTİ’li Yaşar Kırkpınar’a […]
Türkiye’nin yüzde 90’ı açlık ve yoksulluk sınırı altında yaşıyor Milliyetçi Sol Parti (MİLLİ SOL) Genel Başkanı Hüseyin Alpay, Türk-İş’in 2024 […]
Gemlik’te, hipermarket ve zincir yemek restoranlarıının bulunduğu yoğun bölgelerde dilencilik yapan yabancı uyruklu şahıslar, zabıta ve emniyet ekiplerini harekete geçirdi. Dilencilerin arama kaydı olan […]
Kocaeli/ Gebze Bölgesinde 86 değişik işletmede 2000’i aşkın konteyner şoförü çalışıyor. Bu işletmede işverenler, çalışan şoförlerin 4857 Sayılı İş Kanunu […]
“Açlık sınırının altındaki her maaş iktidarın ayıbıdır” Milliyetçi Sol Parti Genel Başkanı Hüseyin Alpay, “Açlık sınırının 19 bin lira olduğu […]
Sneijder’den Comanchero suç örgütü hakkında açıklama! “Kazanç sağlamadım, zarar ettim ve yanlış yatırım kurbanı oldum” “Türkiye’de milyon dolarlık darbe” haberi […]