Dünyada 1 numaralı halı bilicisi –LATİF  KERİMOV

04 Ara 2018 admin Dünya, Ekonomi, Güncel, Konuk Yazar, Köşe Yazarları, KÜLTÜR SANAT, Manşet, Manşet Yanı, Röportaj, Sürmanşet, Türkiye 0

---

Dünyada 1 numaralı halı bilicisi –LATİF  KERİMOV

 

 

Latif Kerimov Azerbaycan halı sanatı biliminin kurucusudur  O halı sanatı biliminin eşsiz değeri hakkında, bu sanatın Azerbaycan halkının tarihi kültürü ile derin bağlantısı olduğunu açık bir şekilde anlatmıştır.

Kırklı yılların ortalarında o bir halı müzesi açmayı, o müzede Azerbaycan halı sanatının tüm zenginlik ve çeşitliliğini sergilemeyi planlıyordu. O bu amacına ancak 1967 yılında Azerbaycan Devlet Halı Müzesi`ni kurma kararı çıktığında ulaşabildi. Bu müze, Doğu`daki diğer halı müzelerinin kurulmasına öncelik eden dünyanın tek müzesi olmakla birlikte, Azerbaycan halısının en çok bulunduğu yer olması yönüyle dünyanın en büyük halı müzesi sıfatını taşımaktadır. Bu müzedeki halılar dünyanın çeşitli büyük kentlerinde sergilendiği için dünya tarafından kabul görmüş durumdadır ve halı sergileri hegörüntüsü, okulları tüm dünyanın ulaşabileceği şekilde açık olmalıdır.

Latif Kerimov ona kadar dünyada Kafkas halıları adı altında tanitdirilan halılara kendi gerçek adresini verip -Azerbaycan halısı olduğunu kanıtladı, kataloqlaşdırdı.

Onun “Azerbaycan Halısı” adlı eseri, gerçekten dünya çapında ilgi gördü. Eserde Latif Kerimov dünyaya meşhur olan halıların Azerbaycan’a ait olduğunu ispat etmiştir. Çünkü o güne kadar çeşitli sergilerde sergilenen Azerbaycan halıları “Doğu”,“İran” ya da “Kafkas” halıları şeklinde tanıtılıyordu. Latif Kerimov, eserinde dünyada genel olarak “Kafkas” halıları olarak tanıtılan halıların %90’ının Azerbaycan halısı olduğunu özellikle belirtmiştir.

Günümüzde artık bu halıların yüzlerce örneğinin, yaratıldığı bölgeye, yani Azerbaycan’a ait olduğu kesinlik kazanmıştır.Dünyanın herhangi bir yerinden antika eskisi halını getirip ona gösterende sapından tutup yakar çıkan dumanın formuna ve kokusuna bakıp onun yaşını diye biliyordu

O mülakat yapmağı sevmiyordu. Bir sanat adamı gibi qarib halı ile seçilirdi. Bakü’de Uluslararası Halı toplantısı arifesinde çalıştığım gazete için malzeme hazırlamalı idim.L.Kerimovla mutlaka görüşmek gerekirdi.O ise genç gazetecilere yukarıdan bakıyor, onların sorularına zaman harcamak istemiyordu. Benden önceki ünlü bir  qazet ın muhabirine dedi ki, beni ne kadar tanıyorsun? Sonra bir kendi kitabının ve onunla  ilgili  yazılanların ismini söyleyib, – okumumısansa mülakatımız yapılmayacaktır, demişdi.Sıra  bana çatırdı. Yabancı halı uzmanlarının halı üzere “NUMBER 1 in the WORLD” (dünyada 1 numaralı) sanatçı saydıkları bu dünyaca ünlü kişi bu soruyla bana üz tutunca bir risk edib söyledim  ki, ben bahs  etdiginiz  kitaplarla çok az tanıkım.Okuyub onların etkisinin altına düşmek istemedim. Beklemediğim halde bana mülakat vermeye razılık verdi.Dilimin belasına düştüm.Üç gün gece-gündüz kitaplardan ayrılmadım. (Onları tanınmış sanat eleştirmeni  Kübra sanat eleştirmeni  . Eliyevadan elde ettim).Sonra  beş gün de onun yanına gidip, sorularıma cevap ala bildim. Klasik  divan şiirinin- güzel bilicisi, yüksek zevk sahibi, dünyanın her bucağından getirdiği nadir suvenirlerle- hediyelik eşyalarla- dövrelenmiş odasında Settar Behlulzade sayağı uzun barmaqlıları ile halı, kilim, doğal boyalardan tutmuş, şahların hazine gibi konuşmalar baş alıp gidiyordu.Ve benim orta halli yazı hazırlamaya hakkım yoktu. Çok yorgun olmama  ragmen çok “kapsamlı” ve söylenene göre muhteşem bir yazı alındı sonda. (Hatta bu yazı Halı Simpozyumlarının dizin kitabına da düştü.) Bu ise esasen onun ilginç ve gerçekten de efsanevi bir halı sanatçısı olmasının ışığında yazıldığından başarılı alınmıştı. Bir de genellikle halı ressamları halının eskizini hazırlayıp tosanat eleştirmeni  utdururlar.L.Kerimov ise farklıydı, o ressam olmakla beraber hem de çektiği halının resmini, desenlerini kendisi oturup dokuyor, boyasını da doğadan elde ediyordu.

Ünlü halı sanat eleştirmeni  Röya  Tağıyeva  yazıyor: L. Kerimovun “Araz” halısı, renksel anlamı itibariyle ve ahengiyle Azerbaycan halı sanatının tüm güzel yönlerinin en zengin seviyesine çıkartılmış örneğidir; “Yeni Halça” bu harikülade ritmik dizim ve dekoratif motifl erin orantılı kullanılmış örneğidir; “GöyGöl” halısı, Gence yakınındaki güzel ölün süsli ve bütünleşmiş yansımasıdır; “Pambıgnahış” halısı, mütevazi bezeğin tek kıyafet stiliyle bütünleştirilmiş modelidir; “Gızıl Halça”, yeni motifleri temsil ediyor; “LeçekTurunc” yaratılış mantığını, eleman ve kısımların organik bağlantısını  ritmik ve dinamik kompozisyonunu temsil etmektedir…

Latif Kerimov’un yarattığı süsler,özlü söz, parlak fikir, süslere yerleştirilmiş

derin fikir, ince psikolojik karakter gibi halılardaki portre ve motif çalışmalarında yer almaktadır.

Ünlü Azerbaycan mimarı Acemi Nahçıvani’ye ithafen yaratılan dört halı Latif Kerimov’un düşüncesinin sesi niteliğindedir. Mimar Acemi’nin eşsiz eserlerindeki kapalı ve açık olan gizemli satırları okuya bildi, açık kitap okur gibi onun motiflerini çözdü, çünkü ünlü mimarın eserleri geleneksel çizgilerin dışına taşmış, üst seviyeli yapıda olmuş, zengin süsleri barındırmış, sulu renkli gökkuşağını içinde saklıyordu.

Latif Kerimov, halı dokuma sanatındaki öne çıkan dalları net bir

şekilde toparlamıştır, bu dalların stilistik özelliklerini yansıtabilmiştir,

halı dokumadaki tekniği, malzemeleri net ve belirgin bir şekilde

sınıfl andırmıştır. Bütün bunlar onun eserlerinde zarafetli profesyonel

karakterlerle bütünleşmiştir

---

• Araz, Azerbaycan, Devlet, Dünya, Hali, Kerimov, Latif, Lideri, Memmedli, Müzesi, Pervane

---

---