Buzullarla kaplı olması nedeniyle yer altı kaynaklarına ulaşımın ve balıkçılığın mümkün olmadığı bölge için Rusya 13 yıldır aynı hakkı talep ediyor.

BM’nin karar vermekte zorlanacağı talebin Rusya, Danimarka, Kanada ve ABD gibi Arktik Okyanusu’na kıyısı bulunan ülkeler arasında yeni bir diplomatik çekişmeye yol açması bekleniyor. Danimarka’nın hak iddia ettiği bölge, Arktik Okyanusu’nda Grönland Adası ile Sibirya arasında bulunuyor ve yaklaşık bin 800 kilometre uzunluğunda. Toplamda 895 bin kilometrekarelik bir alanı kapsayan bölge, Rusya’ya bağlı Sibirya bölgesinden 200 deniz mili (370 km) açığa kadar uzanıyor.

Danimarka makamlarının uzun yıllar süren çalışmalar sonrası hazırladığı ve Birleşmiş Milletler (BM)‘ye sunduğu başvuru, gizli bir komisyon tarafından görüşülecek. Başvurunun temelini ise, BM’nin deniz hukukunu ilgilendiren 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne dayanıyor.

BM sözleşmesine göre, bir ülkenin sahip olduğu kara parçalarının deniz altında da devamlılık arz ettiğini ispatlanırsa, söz konusu denizlerde bu ülkenin hak talep etmesi mümkün. Danimarka da, bu hükmü göz önünde bulundurarak Kuzey Kutbu’nda Grönland ile Sibirya arasında uzanan bin 800 kilometre uzunluğundaki Lomonosov Sırtları adlı sualtı dağlık bölgeyi gerekçe gösteriyor. Deniz altındaki bu dağlık bölgenin Grönland’a yakınlığını başvurusunda gerekçe gösteren Danimarka, Rusya’nın 370 kilometre açıklarına kadar olan bölgede hak talep ediyor.

Lomonosov Sırtları için 2001 yılında Rusya da benzer bir şekilde BM’ye başvurmuş, ancak yeterli bilimsel kanıtlar sunulmadığı için başvuruya cevap verilmemişti. Rusya’nın 2015 yılının baharında yeni bir başvuru yapması bekleniyor. Arktik Bölgesi uzmanı Sergey Pryamikov, Rusya’nın bu başvuru üzerinde büyük bir titizlikle çalıştığını belirterek şunu söyledi:

‘Başvurumuzun onaylanması için elimizden geleni yapıyoruz. BM Komisyonu’nun talepleri üzerine jeodezik ve sismik araştırmalar yaptık, komisyonun istediklerini ve bizim başvurumuz konusunda olumlu bir kararın alınması için ne gerekiyorsa onu yaptık’.

Rusya Arktika ve Antarktika Müzesi Müdürü Viktor Boyarskiy de Rusya’nın bölgeyi öncelikli işletmesi şanslarının yüksek olduğunu ifade ederek şunu söyledi:

‘Bizim hak talebimiz çok ciddi bilimsel kanıtlara dayanıyor. Bu kanıtlar Arktik bölgesinde gerçekleştirilen son araştırmalar sonucunda elde edildi. Siyasi faktör bu süreci etkileyemezse başvurumuz büyük bir ihtimalle BM’de onaylanacak’.

Başvurunun incelenmesi 15 yıla kadar sürebilir. Uzmanlar askeri senaryonun ihtimaldışı olduğunu iddia ediyorlar, ancak her ülke Arktika’daki askeri varlığını güçlendirmeye çalışıyor. 2009 yılında Arktika’da askeri operasyonların düzenlenmesi için Kanada’da askeri birlik oluşturulmuştu. Aynı yıl Danimarka kendi Arktik askeri birliğinin kurulmasını ilan etmişti. Alaska’da yaklaşık 20 bin ABD’li asker bulumaktadır. Pentagon gelecekte Arktika’da sürekli askeri üsler kurmayı planlıyor.

Rusya’ya gelince Kasım’da Savunma Bakanı Sergey Şoygu bu yılın sonuna kadar Rus askerlerin Murmansk’tan Çukotka’ya kadar bütün Arktika bölgesinde konuşlandırılmış olacağını bildirmişti. Bu açıklama Kanada ve ABD’nin bölge için hak taleplerinde bulunmasının ardından yapılmıştı. 
http://turkish.ruvr./