Latest update 18 Nisan 2024 - 11:41
13 Nis 2019 admin Politika, Sürmanşet 0
Oy ve Ötesi, Mahalli seçimleri değerlendirdi. Oy ve Ötesi seçimlere yapılan itirazlar, mazbataların verilmemesi, il il partilerin birbiri ile olan farklı oy seçeneklerini değerlendirdi. İşte o detaylı çalışmanın sonucu:
Geçersiz Oyların Yeniden Sayımına Yönelik Farklı Uygulamalar
31 Mart 2019 tarihli yerel seçimler sonrasında, geçmiş seçimlerde çok sık rastlanmayan şekilde, ilçe ve il seçim kurullarının bazılarında tüm geçersiz oyların, bazılarında ise oyların tamamının yeniden sayımı yönünde karar alındığına dair haberler kamuoyuna yansımıştır. Söz konusu kararlar ve bu kararlara konu itirazlar kamuoyuyla paylaşılmamıştır.
Bu konu, özellikle geçersiz oy adedinin, en çok oyu alan 2 aday arasındaki oy farkından daha fazla olduğu sandıklar bakımından önem taşımaktadır çünkü geçersiz oyların yeniden sayılması talebinin reddi/kabulü kararının, bu sandıkların seçim sonucuna etki etme olasılığı vardır. Geçersiz oy adedinin, en çok oyu alan 2 aday arasındaki oy farkından daha fazla olduğu sandıkların bazıları için yapılan yeniden sayım talepli itirazların kabul edildiğine, bazıları için yapılan itirazların ise reddedildiğine dair haberler kamuoyunda yer almıştır. Ancak kararlar yayımlanmadığından, ret/kabul kararlarının gerekçesi hakkında bilgi sahibi olunamamaktadır.
Hem farklı uygulamaların yarattığı güvensizliğin giderilmesi hem de geçersiz oy adedinin seçim sonucuna etki edebilecek düzeyde olup olmadığının değerlendirilebilmesi amacıyla, yeniden sayım yapılan yerlerde hem itirazların hem de gerekçeli kararların kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşılması büyük önem arz etmektedir.
İl Adı | İlçe Adı | Seçmen Sayısı | Geçerli Oy Sayısı | En Yüksek Oy Alan İki Parti Arası Oy Farkı | Geçersiz Oy Sayısı |
DENİZLİ | HONAZ | 22602 | 19024 | 1 | 1150 |
MANİSA | YUNUSEMRE | 163360 | 135063 | 21 | 5636 |
MUŞ | MALAZGİRT | 11966 | 9159 | 3 | 432 |
ARTVİN | YUSUFELİ | 5219 | 4213 | 3 | 175 |
ESKİŞEHİR | ÇİFTELER | 11611 | 9744 | 8 | 446 |
KIRIKKALE | KESKİN | 6467 | 5197 | 6 | 237 |
EDİRNE | KEŞAN | 44885 | 37421 | 23 | 834 |
DENİZLİ | BAKLAN | 4535 | 4036 | 7 | 214 |
BİTLİS | ADİLCEVAZ | 9190 | 6946 | 14 | 337 |
MANİSA | KÖPRÜBAŞI | 10835 | 9443 | 29 | 697 |
DENİZLİ | BABADAĞ | 5058 | 4380 | 15 | 322 |
ADANA | TUFANBEYLİ | 13083 | 11140 | 34 | 724 |
ANTALYA | FİNİKE | 36022 | 30540 | 76 | 1472 |
YALOVA | ÇINARCIK | 12671 | 9853 | 16 | 291 |
YOZGAT | AYDINCIK | 2382 | 2058 | 4 | 68 |
KIRKLARELİ | MERKEZ | 55870 | 45645 | 112 | 1809 |
ANTALYA | DÖŞEMEALTI | 44867 | 38360 | 94 | 1214 |
MERSİN | BOZYAZI | 20090 | 17502 | 65 | 772 |
SİNOP | DURAĞAN | 5253 | 4370 | 23 | 252 |
DENİZLİ | GÜNEY | 8302 | 7347 | 57 | 570 |
ELAZIĞ | ARICAK | 3150 | 2786 | 14 | 137 |
MANİSA | TURGUTLU | 118265 | 99227 | 416 | 4056 |
ANKARA | BEYPAZARI | 36558 | 31654 | 113 | 1096 |
GİRESUN | BULANCAK | 31029 | 25246 | 89 | 826 |
BİNGÖL | ADAKLI | 2329 | 1769 | 12 | 111 |
BARTIN | MERKEZ | 50817 | 39221 | 169 | 1562 |
ŞANLIURFA | VİRANŞEHİR | 102323 | 78769 | 757 | 6607 |
BATMAN | BEŞİRİ | 5738 | 4978 | 33 | 259 |
SİVAS | İMRANLI | 2550 | 2099 | 8 | 62 |
BİTLİS | TATVAN | 45772 | 34217 | 295 | 2276 |
BOLU | KIBRISCIK | 896 | 747 | 6 | 46 |
KIRŞEHİR | MUCUR | 9713 | 8362 | 53 | 402 |
OSMANİYE | BAHÇE | 10432 | 9296 | 41 | 300 |
KÜTAHYA | TAVŞANLI | 52311 | 43962 | 208 | 1411 |
YALOVA | MERKEZ | 82964 | 62776 | 338 | 2263 |
KARAMAN | SARIVELİLER | 4209 | 3571 | 46 | 282 |
BATMAN | GERCÜŞ | 4129 | 3287 | 43 | 252 |
GİRESUN | MERKEZ | 77173 | 62185 | 310 | 1816 |
ADIYAMAN | KAHTA | 47879 | 38175 | 313 | 1817 |
ARTVİN | ARHAVİ | 11275 | 9026 | 52 | 287 |
SİİRT | BAYKAN | 3849 | 3252 | 21 | 106 |
ADIYAMAN | SİNCİK | 2899 | 2614 | 23 | 116 |
ISPARTA | GELENDOST | 3995 | 3360 | 32 | 161 |
ELAZIĞ | SİVRİCE | 3200 | 2844 | 24 | 113 |
ADIYAMAN | TUT | 2619 | 2439 | 15 | 70 |
AĞRI | TUTAK | 4189 | 3227 | 31 | 133 |
ARDAHAN | GÖLE | 4214 | 3184 | 34 | 144 |
AKSARAY | AĞAÇÖREN | 2273 | 1806 | 34 | 116 |
KASTAMONU | SEYDİLER | 1946 | 1716 | 19 | 61 |
ELAZIĞ | BASKİL | 3592 | 3086 | 37 | 115 |
Seçmen Kayıtlarının Teyidine Yönelik Adres Kontrolü
298 sayılı Kanun’un 122. maddesi uyarınca askıya çıkarılan seçim bölgesi listelerine itiraz süresi 17 Ocak 2019’da, aynı kanunun 123. maddesi uyarınca askıya çıkarılan sandık bölgesi listelerine itiraz süresi ise 31 Ocak 2019’da sona ermiştir.
İtiraz süresinin sona ermesiyle kesinleşen seçmen kayıtlarına dayalı olarak sandık seçmen listeleri oluşturulmuş ve 31 Mart 2019 tarihli seçimlerde bu listeler esas alınarak oy verme işlemleri gerçekleştirilmiştir.
Kesinleşen seçmen kayıtlarına ilişkin usulsüzlük iddiaları, ancak ve ancak, iddia konusu usulsüzlüklerin seçim sonuçlarına etki edecek nitelikte olduğunun, delillerle birlikte ortaya koyulması yoluyla incelenir (298 sayılı Kanun madde 130).
31 Ocak 2019’da kesinleşmiş olan sandık seçmen listelerinde kayıtlı bulunan seçmenlerin kayıtlarda gözüken adreslerde gerçekten yaşayıp yaşamadığını teyit etmek için soruşturma başlatılmıştır. 31 Mart 2019 tarihinde yapılan seçimlere ilişkin maddi gerçek seçimden önce tespit edilebilecekken bu incelemelerin seçimden sonra yapılması ve sürecin şeffaf işlememesi kamuoyunda güvensizlik yaratmaktadır. Adres teyidine yönelik soruşturma ile elde edilen çıktıların, kesinleşen seçmen kayıtlarına itiraza gerekçe gösterilmesi, bundan sonra yapılacak seçimlere güveni zedeleme potansiyeline sahiptir.
En Çok Oyu Almış Olmasına Rağmen Kanun Hükmünde Kararname ile İhraç Edilmiş Olan Belediye Başkanı Adaylarına Mazbata Verilmeyeceğine ilişkin Yüksek Seçim Kurulu Kararı
298 sayılı Kanun madde 130/4 uyarınca, adaylar kesinleştikten sonra, adaylara ilişkin itirazda bulunulabilecek hâller -olağanüstü itiraz usulünde dahi- sınırlı sayıdadır. Sınırlı sayıdaki bu hâller vatandaşlık, yaş küçüklüğü, okur-yazar olmama ve seçilme yeterliliğini kaybettiren bir mahkûmiyet kararının bulunduğuna ilişkin iddiaların ileri sürülmesinden ibarettir. Kanun Hükmünde Kararname ile ihraç edilmiş olmak bu kapsamda yer almadığından, Yüksek Seçim Kurulunun en çok oyu almış olmasına rağmen Kanun Hükmünde Kararname ile ihraç edilmiş olan belediye başkanı adaylarına mazbata verilmeyeceğine ilişkin kararı, kanuna açıkça aykırıdır.
Yukarıda anılan kanun hükmü de dâhil olmak üzere adaylığa ilişkin düzenlemeler, hukuki güvenliği sağlamaya yöneliktir. Düzenlemeler, adaylar kesinleşmeden önce gerekli incelemelerin ve varsa itirazların yapılmasını öngörmektedir. Böylelikle seçmenlerin adaylara verdiği oylar, belirli ve öngörülebilir bir çerçevede güvence altına alınmaktadır. Oy kullanan seçmen, oy verdiği adayın adaylığının, kanunda sınırlı sayıda sayılan hâller dışında da iptal edilebileceği endişesini taşırsa hukuki güvenliğin zedelenmesi ve seçmenlerin oy kullanma eğiliminde düşüş gerçekleşmesi kaçınılmazdır.
Yüksek Seçim Kurulu, Kanun Hükmünde Kararname ile ihraç edilen aday yerine, ikinci en çok oyu alan adaya mazbata verilmesine karar vermiştir. Bu karar, adaylığı kesinleşen adaya oy veren seçmenlerin siyasi iradesinin yok sayılması anlamını taşımaktadır. Çünkü Yüksek Seçim Kurulu bu kararı vermekle, mazbata alamayacağına karar verilen adaya oy vermiş olan seçmenlerin yerine geçerek, bu seçmenlerin, en çok oyu alan aday seçimde yer almasaydı, ikinci en çok oyu alan adaya oy verecekleri varsayımıyla hareket etmiş olmakta ve seçmen iradesine müdahale etmektedir. Oysaki söz konusu seçmenlerin kendisine mazbata verilmeyen aday seçime girmeseydi hangi adaya oy vereceğini bilmek mümkün olmadığı gibi, bu seçmenlerin hepsinin başka bir adaya oy vererek onun seçilmesini sağlaması da ihtimal dâhilindedir.
Dolayısıyla, seçimi kazanan adaylara mazbata verilmemesi kararı özellikle seçilme hakkını ihlal ederken; mazbatanın ikinci en çok oy alan adaya verilmesi, doğrudan binlerce farklı seçmenin seçme hakkını ihlal etmektedir.
* * *
SONUÇ
Tarafsız ve bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olarak seçimlerin demokratikliğini, şeffaflığını, güvenilirliğini ve hukuka uygunluğunu önemsiyor; Anayasa’nın 79. maddesi uyarınca kendisine “seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma” görevi verilmiş olan Yüksek Seçim Kurulunu, acilen hukuk güvenliğini yeniden sağlayacak ve yine Anayasa’nın 67. maddesinde öngörüldüğü üzere seçmenlerin serbest seçim hakkını koruyacak önlemler almaya davet ediyoruz.
#oyumOYUNdeğil
OY ve ÖTESİ
30 Kas 2023 0
25 Kas 2023 0
13 Eki 2023 0
16 Nis 2023 0
DEM PARTİ Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, kötü kokusu ve kirliliğiyle sürekli gündeme gelen Kule Deresi’ni çevre sakinlerine sordu. Kule […]
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, memleketi Trabzon’da hemşehrileriyle buluştu. Ortahisar Belediye Başkanı Ahmet Kaya’yı makamında tebrik eden İmamoğlu, coşkulu kalabalığa yaptığı […]
Kocaeli Valiliği tarafından yapılan açıklamada; Kamyon, Çekici ve Tanker Cinsi Araçların 14 Nisan 2024 Pazar Saat 05.00’den 15 Nisan 2024 […]
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin deniz turizmini canlandırmak için İZDENİZ konforuyla sürdürdüğü İzmir-Midilli seferleri Ramazan Bayramı’na özel programla başladı. Kapı vizesinin de […]
Sarayköy Belediye Başkanı Mehmet Salih Konya, ” Tüm İslam âleminin Ramazan Bayramını en içten duygularımla kutluyor ve bu mübarek bayramın […]
İBB, Ramazan Bayramı için hazırlıklarını tamamladı. İstanbulluların 9 günlük bayram tatilini güvenli ve huzurlu bir şekilde geçirebilmesi için de çok […]
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, mesai arkadaşlarıyla Saraçhane’de bayramlaştı. Kurum olarak zor zamanlarda hizmet verdiklerini belirten İmamoğlu, “Şükürler olsun her birisinin […]
Değerli Milaslı Hemşehrilerim, Sevgi, hoşgörü ve dayanışmanın zirve yaptığı, bereketin coştuğu Ramazan ayını geride bırakırken, şimdi de bayramın coşkusunu […]
Muğla Büyükşehir Belediye ekipleri vatandaşların sorunsuz bir Bayram geçirmeleri içinhazırlıklarını tamamlarken Başkan Ahmet Aras, Ramazan Bayramını kutlayan bir mesaj yayımladı. […]
Kocaeli Valiliği, Mesai Saatleri Değişikliğine Dair Basın Duyurusu yayımladı. Buna göre; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 100. Maddesi […]